ساختار سازمانی

طراحی و مهندسی ساختار سازمانی
ساختار سازمانی چهارچوب روابط حاکم بر مشاغل، واحدها و افراد و گروه‌هایی است که برای نیل به اهداف سازمان تلاش می‌کنند، ساختار سازمانی کار را به وظایف مشخص تقسیم می‌کند، هماهنگی میان آن‌ها را فراهم می‌کند، توزیع قدرت در سازمان را نشان می‌دهد، فرآیندهای سازمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بر الگوهای روابط درونی سازمان، اختیار و ارتباطات دلالت دارد، روابط گزارش دهی، کانال‌های ارتباط رسمی، تعیین مسئولیت و تفویض اختیار تصمیم‌گیری را روشن می‌سازد. ساختار به مدیران نشان می‌دهد که مسئول سرپرستی چه کسانی هستند و به کارکنان، مدیرانی را می‌شناسند که از آن‌ها دستور می‌گیرند. کمک به جریان اطلاعات نیز از تسهیلاتی است که ساختار برای سازمان فراهم می‌کند. ساختار سازمانی باید توان تسریع و تسهیل تصمیم‌گیری، واکنش مناسب نسبت به محیط و حل تعارضات بین واحدها را داشته باشد.
مفروضات طراحی ساختار سازمانی
اصول حاکم بر طراحی ساختار سازمانی شرکت، فرامین سازمان یادگیرنده است.
فرمان اول: تفکر سیستمی: بیرون آمدن از غار شغلی خود و دیدن کل واحد و کل شرکت و پرهیز از نگرش غیر سیستماتیک و غیر جامع‌نگر در راستای تعالی سازمانی.
فرمان دوم: تسلط و قابلیت‌های شخصی: تلاش می‌شود تا شرح شغل‌ها به سمت مهارت‌ها و توانایی‌ها و قابلیت‌ها سوق داده شود.
فرمان سوم: مدل‌های ذهنی: حرکت از سازمان هرمی به سمت سازمان غیرمتمرکز و غیر سلسله مراتبی.
فرمان چهارم: چشم‌انداز مشترک: ترسیم مکانیزم های ساختاری و طراحی ترکیبی در جهت بهینه‌سازی کلی نه بهینه‌سازی بخشی.
فرمان پنجم: یادگیری تیمی: تلاش می‌شود که طراحی ساختار به‌گونه‌ای باشد که افزایش حیطه نظارت، حرفه‌ای گرایی (کاهش سمت‌های سرپرستی و افزایش سمت‌های کارشناسی) و یادگیری تیمی را تشویق کند.
مدل و مراحل طراحی
یکی از مدل‌های طراحی ساختار سازمانی شرکت G7 می‌باشد که در ۷ مرحله نمودار کلان شرکت را ترسیم می‌کند و پس‌ازآن وارد چارت‌های تفصیلی می‌شود. این مراحل عبارت‌اند از:
– تعیین اصول مهندسی ساختار سازمانی
– شناسایی و تحلیل الزامات بیرونی (محیط کلان و خرد)
– شناسایی و تحلیل الزامات درونی (چشم‌انداز، مأموریت، استراتژی و اهداف)
– عارضه‌یابی و شناسایی نارسایی‌های ساختاری (AS-IS Analysis)
– ترازیابی (مطالعات تطبیقی از شرکت‌های مشابه موفق)
– تحلیل شکاف
– ارائه سناریوهای ساختاری و ترسیم چارت‌های کلان و تفصیلی